Nowa siedziba Wydziału Rzeźby ASP w Warszawie przy ulicy Spokojnej to pierwszy w Polsce pełny projekt zaprojektowany w technologii BIM na oprogramowaniu różnych producentów, przy użyciu międzynarodowego formatu wymiany danych „IFC”. W procesie projektowania uczestniczyły trzy firmy, projekt konstrukcji został wykonywany na oprogramowaniu Tekla Structures przez firmę M.A.D. Engineers, architektura na programie Archicad przez pracownię Vostok Design, a instalacje na Autodesk Revit MEP przez firmę Ekoprojekt. Kosztorys i przedmiar powstał przy użyciu oprogramowania „Zuzia BIM”. Przez cały okres trwania prac projektowych koordynacja branż wykonywana była w 3D na oprogramowaniu „Tekla BIMsight”.
Maciej Dejer, Prezes Zarządu M.A.D. Engineers
Projekt w technologii BIM nie musi być wykonywany na oprogramowaniu jednego producenta. Aby tego dokonać wystarczy jedynie skorzystać z opcji importu/exportu formatu danych IFC, które znajdziemy w każdym liczącym się oprogramowaniu do projektowania klasy BIM. Ponadto mamy do wyboru bardzo dużą liczbę darmowych programów obsługujących ten format, które np. mogą spokojnie wystarczyć do obsługi placu budowy w technologii BIM.
Koncepcja
Koncepcja inwestycji powstała na potrzebę konkursu, który zorganizowała Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie. Całość projektu została zamodelowana w programie Archicad. Następnie z modelu powstały wizualizacje i przekroje użyte w konkursie. Warto nadmienić, że do konkursu zgłosiło się ponad dwieście pracowni.
Projekt budowlany
Na etapie projektu budowlanego koncepcja została jeszcze dodatkowo zmieniona pod kątem uwag inwestora. Po tym został wyeksportowany model IFC konstrukcji do biura zajmującego się obliczeniami. Po przeanalizowaniu modelu przez konstruktora zostały zaproponowane zmiany, które zostały wprowadzone w oryginalnym modelu w Archicadzie.
Potem przyszedł czas na model obliczeniowy, który powstał od zera w programie Robot Structural Analysis z uwagi na brak formatu danych pozwalających na współpracę pomiędzy Archicadem a Robotem. W związku z tym model IFC z Archicada posłużył jedynie referencyjnie do podglądu konstrukcji.
Po wykonaniu obliczeń zostały finalnie zmienione przekroje i lokalizacja niektórych elementów w modelu Archicada. Gotowy model architektoniczny i konstrukcyjny w Archicadzie został wyeksportowany w formacie IFC do Tekli Structures gdzie został użyty na potrzebę stworzenia dokumentacji branży konstrukcyjnej. Podobnie wyglądała sytuacja z projektem instalacji.
Na życzenie inwestora powstał też kosztorys szacunkowy, gdzie ilości materiałów były pobierane wprost z modelu przy użyciu raportów dostępnych w każdym z używanych programów.
Projekt wykonawczy
Po złożeniu projektu budowlanego wraz z kosztorysem szacunkowym, zaczęła się optymalizacja kosztów i co za tym idzie kolejne zmiany w projekcie. Zaczęliśmy jak zwykle od zmian w modelu Archicada. Po ustaleniu wszystkich zmian, wykonaniu obliczeń i wprowadzeniu poprawek, model (architektura i konstrukcja) został wyeksportowany do formatu IFC.
Tutaj należy wymienić dwa sposoby na wykorzystanie modelu IFC:
- import i konwersja na elementy danego programu (Tekla Structures)
- bezpośredni import na element programu (Archicad, Revit)
Dlatego model IFC od architektów został wgrany do Tekli jako obiekt referencyjny i na jego podstawie dopiero został zbudowany model konstrukcji, natomiast w Revicie MEP model IFC został po prostu otworzony i posłużył jako baza do wykonania instalacji. Bardzo ważne jest to, że od tego momentu każda z firm pracowała już na własnym modelu.
W trakcie prac nad projektem wykonawczym ciągle powstawały mniejsze i większe zmiany w każdym z modeli. Można je opanować na dwa sposoby - w zależności od tego na jakim jesteśmy etapie i jakiego typu to są zmiany.
Pierwszy sposób jest wykorzystywany na wczesnym etapie, np. w trakcie budowania modelu konstrukcji z pliku IFC od architektów. Mając aktualny model IFC i jego poprzednią wersję, Tekla pokaże nam które elementy zostały skasowane, zmienione lub dodane. I na tej podstawie wiemy co mamy zmienić u siebie. Tak samo można sprawdzić model konstrukcji z Tekli w Archicadzie.
Drugi sposób to późniejszy etap - kiedy już mamy gotowy model konstrukcji i został on wysłany do architektów. Tutaj wykorzystujemy darmowe oprogramowanie Tekla BIMsight. W ogromnym skrócie wygląda to tak: tworzymy plik IFC, otwieramy go w tym programie i wstawiamy notatki (ewentualnie jakieś załączniki) dotyczące zmian. Później to wszystko zapisujemy w jednym pliku „tbp”, wysyłamy mailem i czekamy na odpowiedź, która będzie zawierała ten sam plik.
Oprócz zarządzania zmianami ważne jest również zarządzanie kolizjami. Jeśli każda z branż pracuje w technologii BIM wyszukiwanie kolizji jest bardzo proste - wystarczy znowu użyć Teklę BIMsight. W programie tym wgrywamy pliki IFC wszystkich uczestników procesu projektowania i definiujemy między którymi plikami program ma szukać kolizji. Proces wyszukiwania kolizji odbywał się kilkukrotnie w zależności od potrzeby. Tak dla przykładu - program znalazł w minutę około 640 kolizji pomiędzy modelem konstrukcji a modelami instalacji. Proces ten można zoptymalizować eksportując do IFC instalacje np. o średnicy 8 cm i więcej.
Oprogramowanie Tekla BIMsight było cały czas w tle naszych prac projektowych. Jest to świetne narzędzie to komunikacji pomiędzy projektantami. Dzięki ogromnej ilości filtrów i opcji "nożyczki" można obejrzeć modele w każdy możliwy sposób.
Przedmiar i kosztorys
Po ukończeniu modeli wszystkich branż przyszedł czas na zrobienie przedmiaru i kosztorysu. Postanowiliśmy go wykonać na oprogramowaniu „ZuziaBIM” z uwagi na wsparcie dla plików IFC. Dzięki temu, że program posiada graficzny interfejs, przedmiarowanie jest bardzo komfortowe. Każdy element z listy można obejrzeć w widoku 3D. W trakcie przedmiarowania można również korzystać z silnika obliczeniowego albo z danych ilościowych zawartych w pliku IFC. Jako ciekawostkę dodam że zrobienie przedmiaru konstrukcji trwało 3 godziny przy procencie błędu równym 0. Przedmiar robiony tradycyjnymi metodami z dokumentacji 2D trwałby około 40 godzin i miałby procent błędu rzędu 10-30%, uzależniony głównie od staranności osoby przedmiarującej.
Omówiony workflow to jeden ze sposobów współpracy, który sprawdziliśmy na sobie z powodzeniem. Inny zestaw programów, inna struktura firm pracujących nad projektem na pewno będzie wymagać pewnych modyfikacji w strukturze pracy. W przypadku kiedy nie ma znaczenia oprogramowanie na jakim pracuje firma, z którą chcemy współpracować, nie zamykamy sobie żadnych "drzwi" dlatego polecamy zainteresowanie się możliwościami jakie daje międzynarodowy format wymiany danych "IFC".
Budowa Wydziału Rzeźby ASP w Warszawie to jeden z projektów w naszej bazie inwestycji. Zapraszamy do podzielenia się doświadczeniem - jak wykorzystana jest technologia BIM na etapie realizacji tego przedsięwzięcia? Czekamy na informacje od projektantów i wykonawcy. Kontakt poprzez adres e-mail: michal.oksinski@kompasinwestycji.pl