Francuzi i Amerykanie mają Disneyland, Duńczycy krainę klocków LEGO, a Polska od miesiąca może się szczycić Europejskim Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. W przeciwieństwie do parków rozrywki dla dzieci kładących nacisk głównie na zabawę, stolica bajek otwarta w lutym w Pacanowie będzie nowoczesnym centrum kultury łączącym funkcje wychowawcze, rozrywkowe i turystyczne. To urokliwe miejsce o niepowtarzalnej architekturze ma inspirować do sięgania po literaturę oraz służyć pielęgnowaniu pozytywnych wartości wśród dzieci i dorosłych.
Zabawne przygody rezolutnego Koziołka Matołka opisane przez Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza sprawiły, że niewielka miejscowość w sercu Powiśla zyskała wielki rozgłos. W siedemdziesiątą rocznicę urodzin Koziołka Matołka, 1 czerwca 2003 roku, pomysłodawca i ówczesny minister kultury Waldemar Dąbrowski ogłosił uroczyście Pacanów "stolicą bajek”. Od tego czasu w wiosce rozpoczęto prace nad stworzeniem Dziecięcego Domu Kultury imienia Koziołka Matołka – dzisiejszego Europejskiego Centrum Bajki. Projekt siedziby niezwykłej instytucji realizowany był w latach 2007 – 2010, a jego całkowity koszt wyniósł 26,8 mln zł. Inwestycja współfinansowana była ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, samorządu województwa świętokrzyskiego oraz gminy Pacanów.
Europejskie Centrum Bajki to nowoczesny budynek stworzony z myślą o edukacji najmłodszych, a także ważny produkt kulturowy i turystyczny regionu, aktywnie oddziałujący na rozwój wsi i całego województwa. Koncepcję i projekt budowy opracowała pracownia Kulczyński Architekt z Warszawy. Największą inspiracją dla architektów były bajki i baśnie. Głównym wykonawcą inwestycji została firma Eiffage Budownictwo Mitex S.A.
Centrum jak z bajki
Kompleks charakteryzuje innowacyjna architektura. Na zewnątrz stanęły cztery baszty przypominające wielkie "babki z piasku” – pierwsze dziecięce budowle. Centrum składa się z kilku części: muzeum, biblioteki literatury dziecięcej i młodzieżowej wraz z czytelnią i księgarnią, sali kinowej i teatralnej, pracowni, księgarni oraz sklepiku z pamiątkami. W otoczeniu budynku znajduje się kilka tematycznych ogrodów oraz kuźnia przypominająca sławnych kowali z bajki "Przygody Koziołka Matołka". Jest też mini amfiteatr zlokalizowany nad pobliskim stawem.
Powierzchnia całkowita tej unikatowej budowli wynosi 2365 mkw. Okrągłe formy, czyli „baby piaskowe” zostały do budynku głównego doskonale dopasowane, jakby doklejone. Cała budowla jest bardzo przestrzenna i lekka. Zewnętrzna elewacja bryły głównej obłożona jest deskami, z których część stanowią podnoszone bramy. Do fasady ”bab piaskowych” użyto łupka naturalnego, a do altany w ogrodzie – trzcinowych strzech i elementów drewnianych. W przeszkleniach zewnętrznych zamontowano niskoemisyjne szkła przeciwsłoneczne o neutralnym zabarwieniu, które chronią przed słońcem, a z drugiej strony zachowują wysoką przepuszczalność światła. Ponadto w dach wkomponowano świetliki o przestrzennych nieregularnych formach. Każdy świetlik ma inną figurę geometryczną.
Warto podkreślić, że w projekcie zastosowano rozwiązania indywidualne, zaprojektowane specjalnie przez firmę Reynaers na potrzeby tej właśnie inwestycji. Reynaers wykonała m.in.: solidną izolację przeciwwodną na styku z elementami konstrukcji budynku, izolacjami pokrycia dachu i „bab piaskowych". Ze względu na dużą powierzchnię osłon system uzupełniono stalowymi słupami konstrukcyjnymi. Poza tym zamontowano ściany osłonowe CW 50, drzwi podnoszono-przesuwne CP 155 LS oraz system okienno-drzwiowy CS 68.
Najważniejszym elementem Centrum Bajki im. Koziołka Matołka jest multimedialna i interaktywna wystawa Bajkowy Świat. Ekspozycja jest podzielona na 20 stref. Każdy zwiedzający ma okazję dotknąć eksponatów, zerknąć w głąb ściany przez wizjer, rozwiązać zagadkę, uczestniczyć w zabawach ruchowych, obejrzeć klasykę polskiej animacji, a także zajrzeć do "skarbnicy bajek", np. do lustrzanej komnaty, gdzie na bajkowych filarach umieszczone są szklane, zaklęte kule. Wybierając kraj na specjalnej tablicy, kula rozbłyśnie, a z głośników „popłynie” bajka. Natomiast w komnacie "czarodziejski ogród" dzieci spotkają się z Calineczką i krasnoludkami.
Wyjątkowy aspekt bajkowej instytucji stanowić mają warsztaty artystyczne, teatralne, twórcze, z animacji, treningi osobowości, a także targi książek. Ponadto dla dorosłych odbywać się tu mają seminaria i konferencje branżowe związane z wychowaniem, edukacją i kulturą dzieci.
RED.: Anna Maria Sierpińska
ŹRÓDŁO: Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka w Pacanowie
Kulczyński Architekt Sp. z o.o.
Eiffage Budownictwo Mitex S.A.
